Monumentalna stabla termin je koji se koristi za stabla širom svijeta koja dosežu vrlo velike dimenzije i starost iznad prosjeka. Stara i ogromna stabla u različitim dijelovima svijeta stoljećima i milenijumima prkose vremenu, javlja Anadolu Agency (AA).
Prema podacima dobrotvorne organizacije koja vodi aktivnosti pošumljavanja “One Tree Planet”, jedno od najstarijih stabala na svijetu je Methuselah (Metuzalem), a staro je 4.852 godine.
Bristleconski bor u kalifornijskim Bijelim planinama kojeg su zbog starosti nazvali po biblijskom liku Methuseluhu, a smatra se najstarijim neklonskim stablom na svijetu.
Raste visoko u planinama i do njega nije lako doći jer nema planinarskih staza. Raste u šumi drevnih, izdržljivih borova, koji su samo nekoliko stotina godina mlađi od njega. Stablo mu je puno smole, preživi čak i ako izgubi 90 posto kore.
– Hrast Jurupa star oko 13.000 godina –
Hrast Jurupa, pronađen u planinama Jurupa u Kaliforniji, u Sjedinjenim Američkim Državama, ima otprilike 70 grozdova stabljika u šikari veličine 25×8 metara i visine jednog metra.
Vjeruje se da je biljka nalik grmu uspjela preživjeti 13.000 godina zbog sposobnosti da se stalno klonira.
Neki stručnjaci opisuju hrast Jurupa kao najstariju biljku u Kaliforniji i drugu najstariju samoklonirajuću biljku na svijetu.
– 50 stoljeća stara tisa u Velikoj Britaniji –
Još jedno drvo koje prkosi vremenu je 50 stoljeća stara tisa koja se nalazi u mjestu Llangernyju, u velškom Swanseaju.
Prema procjenama stručnjaka, stablo je staro između 4.000 i 5.000 godina. Stablo je u nepoznato vrijeme podijeljeno na dva dijela i uzeto je pod zaštitu. Navodi se da je jedno stablo široko šest, a drugo 12 metara.
Navodi se da stabla tise mogu živjeti i do 600 godina, te kako nije zabilježena druga tisa koja je toliko dugo opstala poput ovog stabla starog 50 stoljeća.
U pretkršćansko doba vjerovalo se da stablo tise, koja imaju kulturnu važnost, simbolizira vječni život jer je uvijek bilo zeleno i grane koje su pale na zemlju mogle su puštati korijenje.
Također se smatralo da stabla tise, koja se često nalaze u crkvenim grobljima, imaju magične moći, jer oslobađaju plin koji izaziva halucinacije po vrućem vremenu.
Stablo je s vremenom postalo snažan kršćanski simbol, zbog svoje dugovječnosti i nikada nije osipalo lišće. Osim toga, stabla tise su bila povezana sa smrću u starom Rimu, Grčkoj i Egiptu zbog svog otrovnog lišća i crvenih bobica.
– Stablo masline u Portugalu staro 3.350 godina –
Stablo masline ”Oliveira do Mouchao“, koje se nalazi u Portugalu, staro je 3.350 godina. Ovo drvo, smješteno u selu Mouriscas, na Iberijskom poluotoku, smatra se jednim od najstarijih stabala masline u svijetu.
Obim stabla masline koja prkosi vremenu iznosi 11,2 metra, a visina 7,8 metara. Maslina stara 3.350 godina i dalje daje plodove.
Navodi se da je drvo jedno od najstarijih stabala masline u svijetu, zajedno sa stablom Vouves na grčkom otoku Kreti. Tokom rimske civilizacije ta stabla nisu čupana jer su maslinama pripisivane nadnaravne moći.
– Čempres Abarkuh, najstarije drvo u Iranu –
Čempres Abarkuh, koji je spomenik prirode u iranskoj provinciji Yazd, smatra se jednim od najstarijih stabala na svijetu, jer se njegova dob procjenjuje na 4.000 – 5.000 godina. Očekuje se da stablo uskoro bude uvršetno i na UNESCO-ovu listu svjetske baštine.
Budući da ga stanovnici ovog kraja prihvataju kao drvo želja, na drvo se ranije vezivalo platno, što je kasnije zabranjeno. Abarkuh zauzima značajno mjesto u kulturnoj baštini zemlje.
Drvo pripada mediteranskoj klimi i širazskog je tipa, dostiže visinu od 28 metara, a obim stabla je 11,5 metara. Čempres, za koji se smatra da je najstarije drvo u Iranu, Zoroastrijanci smatraju svetim.
– Pando, jedno od najstarijih stabala na svijetu –
Jedno od najstarijih stabala na Zemlji je drvo Pando, koje se nalazi u nacionalnim šumama Fish Lake u Utahu, u SAD-u.
Ogromna kolonija jasike, u saveznoj američkoj državi Utah, poznata i pod nazivom Pando, odnosno ”drhtavi div“, jedan je od najstarijih živih organizama na svijetu. Pretpostavlja se da je stara oko 80.000 godina, iako niti jedno pojedinačno drvo koje je trenutno živo nije ni blizu te starosti.
– Argentina: 2.600 godina staro drvo “El Alenen Abuelo” –
Ariš po imenu “El Alenen Abuelo”, jedno od najstarijih stabala na svijetu, koji se nalazi u Nacionalnom parku Los Alenens u Argentini, staro je 26 stoljeća.
Nacionalni park, latinskog naziva “Fitzroya cupressoides”, sa stablima ariša starim preko 2.600 godina, nalazi se u blizini grada Esquel u provinciji Chubut na jugu zemlje, oko 1.500 kilometara od glavnog grada Buenos Airesa.
“Djed ariš”, poznat i kao “hiljadugodišnji ariš”, je u opasnosti od izumiranja.
Drvo “El Alenen Abuelo” staro više od 2.600 godina, porijeklom iz Argentine i Čilea, ističe se kao drvo koje raste s prosječnim godišnjim prečnikom od 0,6 do 1,6 milimetara i nalazi se na područjima s obilnim padavinama i vlažnošću. Visina drveta iznosi 57 metara i ima prečnik stabla od 2,8 metara.
– “Kesten od stotinu konja” u Italiji –
“Kesten od stotinu konja”, najstarije je drvo te vrste u svijetu, a staro je preko 3.000 godina. Nalazi se u malom selu Sant’Alfio, u blizini grada Katanije, u Italiji.
Drvo, čiji obim stabla dostiže 58 metara, ušlo je u Guinnessovu knjigu rekorda kao “drvo sa najvećim obimom stabla ikada”.
Legenda kaže da je drvo dobilo ime po zaklonu kraljice Jeanne d’Anjou ispod ovog drveta sa svojih stotinu vitezova nakon što ju je uhvatila oluja tokom posjete planini Etni.
Navodi se da je stablo bilo zahvaćeno vulkanom Etna, koji se nalazi u blizini, a neki njegovi dijelovi su izgorjeli, ali se vremenom izliječilo.
