U periodu od 1950. do 1970. došlo je do pojave niza autora i čitave scene sa novim idejama i novim zvukom za koju se s pravom može reći da je odgovorna za plasiranje male države u srcu Evrope na svjetsku muzičku mapu.
U slučaju da ste propustili – Zaboravljeni dragulji, dio prvi
Piše: Nenad Kovačević
U tom periodu došlo je do formiranja prvih rokenrol bendova, soul, jazz i r’n’b sastava, pa sve do big bandova, kompleksnog jazza i disca.
Ono što je zanimljivo jeste da je u tom periodu nastao veliki broj vrhunskih kompozicija koje nisu postale popularne, niti prodale veliki broj ploča, ali su ostale kao svjedočanstvo vrhunskih dometa autora sa ovih prostora.
Za ovu priliku izdvojit ćemo samo neke od zaboravljenih dragulja, sa naglaskom na jazz, funk, soul i disco, iako je izdavaštvo tog perioda obuhvatalo mnogo veći opus muzičkih pravaca.
Pod uticajem sa zapada i prije svega američkih i engleskih bendova, početkom 60-tih na ovim prostorima nastaju domaće inačice – Uragani iz Rijeke, Bijele Strijele iz Zagreba, Siluete iz Beograda i drugi.
Kasnije nastaju Crveni Koralji, Crni Biseri, Defini i Bis Bez – fantatični band iz Skoplja koji je nastao spajanjem dva benda – Biseri i Bezimeni, koje su mnogi nazivali “makedonskim Bitlsima”.
Značajan je bio i bend Elipse iz Beograda, koji su prvobitno gajili rokenrol zvuk, da bio nešto kasnije dolaskom pjevača Edi Dekenga iz Konga prešli na soul i r’n’b.
Već 1960. godine je organizovan prvi Jugoslovenski Jazz Festival u Bledu, koji se kasnije preselio u Ljubljanu 1967. godine, gdje egzistira i dan danas pod imenom Ljubljanski Jazz Festival.
Ovaj festival je pored vhunskih svjetskih gostiju predstavio i najbolje jazz muzičare i autore iz cijele regije, a to rade i danas, preko 50 godina bez prestanka.
U istom periodu u Sarajevu nastaju Pro Arte, progresivni rock jazz sastav koji je osnovao Đorđe Novković, čuveni kompozitor i producent, otac Borisa Novkovića, hrvatskog pop pjevača.
Pored njih aktivni su bili i sastavi poput Pauka, Eho 61, Plavi Dijamanti i Lutalice.
Naravno, neizostavno je i spomenuti Indexe, kultni sarajevski bend koji je nastao 1962. godine od članova gore navedenih bendova.
Bitan član tadašnjih Indexa bio je i Kornelije Kovač, klavijaturista i kompozitor koji je 70-tih godina preselio u Beograd i osnovao Korni Grupu, a također je izdao i solo projekte pod svojim imenom.
Korni Grupa je bila stanica za Dadu Topića, Zdravka Čolića i Dušana Prelevića, soul pjevača iz Beograda.
U istom periodu u Kopru, u Sloveniji je nastao bend Kameleoni, a pored njih tu su bili i kultni Buldožer i Lačni Franz.
Sa samog kraja 60-tih izdvaja se zanimljiva traka, funk-jazz verzija Safeta Isovića i njegove pjesme Mujo kuje konja po mjesecu.
Kako su 60-te u bile ponajviše u znaku rocka, jazza i r’n’ba, tako su 70-te bile više naklonjene soul, funk i disco zvuku.
Izdavaštvo u bivšoj državi je bilo na zavidnom nivou sa nizom izdavačkih kuća koje su izdavale i domaće umjetnike, ali i licencirana strana izdanja zahvaljujući kojima su se pomenuti pravci još dodatno populizirali.
Došlo je i do razvoja big band formata, sa big band orkestrima koji su nastajali u svim republikama.
Jedan od najuspješnijih sastava ovog tipa je zasigurno i Jazz Okrkestar RTV Beograd koji su 60-tih i 70-tih odnijeli niz internacionalnih jazz nagrada, nastupajući sa najvećim svjetskim jazz imenima.
U ovom orkestru, između ostalih, su svirali i Duško Gojković, Georgi Dimitrovski, Milivoj Marković, Vladimir Vitas, itd.
U tom periodu na sceni se pojavio i niz istinskih diva poput Zdenke Kovačiček, Josipe Lisac, Bisere Veletanlić, Senke Veletanlić, Ismete Krvavac i mnogih drugih.
Nastavit će se…
